نوستر به زبان ساده

در این بخش سعی میکنیم کلیات نوستر رو به زبان ساده بیان کنیم و خیلی ساده نحوه شروع به کار با اون رو اموزش بدیم. تلاش میشه تمامی بخش های نوستر به زبان ساده از نظر نوشتار و توضیحات واضح و ساده باشن. اگر توی هر بخش نیاز به راهنمایی یا کمک دارید میتونید از روش های زیر استفاده کنید:

باز کردن ایشو روی مخزن این کتاب و پرسیدن سوال:

https://github.com/persianccbook/nips-persian/issues

توجه کنید که با جستجو مشکل در ایشو ها و یا مروگر ممکنه به پاسخ پرسش خودتون برسید.

نوستر چیست؟

!نکته: توی این بخش ما سعی کردیم کمی با جزییات نوستر رو توضیح بدیم. ممکنه برخی از موارد برای انجام دادن پیچیده و دشوار بنظر بیان اما بدونید که در عمل و حین استفاده ابزار های ساده زیادی توسعه داده شده که همه این کار هارو برای شما به سادگی انجام میدن.

شبکه های اجتماعی فعلی

نوستر یک پروتکل برای ایجاد شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز و آزاد هست. زمانی که ما از یک شبکه اجتماعی متمرکز استفاده میکنیم برای نمونه x یک نرم افزار روی دستگاه اندروید خودمون نصب میکنیم و بعد میتونیم شروع به انتشار پست و ارتباط با افراد دیگه کنیم.

در این حالت نرم افزار نصب شده روی دستگاه شما به یک سرور که یک کامپیوتر دیگه در جای دیگه ای از دنیا هست از طریق اینترنت متصل میشه و این دو میتونن با همدیگه از طریق مجموعه ای از قوانین باهم صحبت کنن. که ما بهش میگیم پروتکل. بر اساس این پروتکل نرم افزار روی دستگاه شما از سرور درخواست میکنه که داخل سرور برای شما یک حساب ساخته بشه و یا براتون یک پست رو منتشر کنه. زمانی که دوستتون ادرس شمارو از روی دستگاه خودش به سرور x میده اون سرور پست هایی که شما ازش خواستید منتشر کنه رو به دوستتون نشون میده.

در این حالت شما اجازه ندارید یک نرم افزار مشابه نرم افزار x بنویسید و به اون سرور متصل بشید. نمیتونید یه سرور مثل سرور x بسازید که دوستتون بجای اون سرور مشخص به سرور شما متصل بشه. و تمامی اطلاعات و محتوا خصوصی و عمومی شما برای سرور x و یا صاحبانش شفاف و قابل رویت هست.

همچنین این سرور یه ادرس داره که شما میتونید از طریق اینترنت باهاش صحبت کنید. دسترسی شما به اینترنت از طریق اراعه دهنده اینترنت هست که اون اراعه دهنده با دونستن ادرس x میتونه دسترسی نرم افزار شمارو به اون سرور مسدود کنه یا صحبت های شمارو سانسور کنه.

در نظر بگیرید که به نرم افزاری که شما نصب کردید میگیم کلاینت یا مشتری به زبان خودمون که به نحوی با سرور ارتباط میگیره.

نوستر و تفاوت ها

روند در نوستر کمی متفاوت هست. نوستر یک پروتکل هست. چیزی دقیقا مشابه همون چیزی که نرم افزار x با سرور میتونست صحبت کنه. عده ای شروع به تعریف این مجموعه قوانین کردن و جزییاتش رو بصورت شفاف و عمومی منتشر کردن و هرکسی از جمله خود شما میتونید اونهارو تغییر بدید و یا بهشون اضافه کنید.

حالا ما مجموعه از قوانینی برای سرور ها و کلاینت ها داریم که باهم دیگه سازگاری دارن. یعنی اگر من یه نرم افزار بنویسم که از این قوانین پیروی میکنه و ینفر یه سرور بنویسه و اجرا کنه که با این قوانین سازگار باشه این دو میتونن باهم صحبت کنن و اگر کلاینت دومی هم نوشته بشه باز هم میتونه با اون سرور صحبت کنه.

شما توی این مورد ازادید از ده ها کلاینت و سرور موجود استفاده کنید که توسعه دهنده ها و مالک های متفاوتی دارن. این کلاینت ها میتونن روی گوشی یا کامپیوتر شخصی شما نصب بشن یا از طریق محیط وب بصورت یک وبسایت در دسترس شما باشه.

با این حالت حتی خود شما و دوستانتون میتونید یه سرور اجرا کنید که کلاینت های مختلف بهش متصل بشن.

قبل صحبت از مزایای نوستر یک نگاهی به احراز هویت شما بندازیم. وقتی از x استفاده میکنید شما ایمیلتون رو به اون سرور میدید و ثابت میکنید مالک اون هستید که اون ایمیل شامل حجم عظیمی از اطلاعات هست که بعدا باهاش برای شما تبلیغات و محتوای هرزنامه فرستاده میشه. بعد ها شما با یک کلمه عبور مختص x مالکیت اون حساب رو ثابت میکنید و دسترسی به اطلاعاتتون میگیرید.

توی نوستر شما از امضای دیجیتال استفاده میکنید. فرض کنید دوتا عدد خیلی طولانی با یکسری محاسبات ریاضیاتی تولید میشه که یکیش رو بهش میگیم کلید عمومی و یکیش رو بهش میگیم کلید خصوصی. کلید عمومی شما در اصل حکم ایدی x شمارو داره.

وقتی شما یک پست میزارید داخل چندتا سرور نوستر تنها چیزی که از شما وجود داره اون کلید عمومیه و اگر اسمتون یا چیز دیگه ای درکنارش باشه خود شما خواستید قطعا. من که پست شمارو میبنیم با استفاده از فرمول های ریاضیاتی دیگه ای میتونیم مطمن بشم که اون پست رو مالک این کلید عمومی گزاشته نه شخص دیگه ای.

حالا این دو کلید رو ما میتونیم برای رمزنگاری هم استفاده کنیم. اگر شما بخواید پستی بزارید که فقط من ببینم میاید با کلید عمومی من رمزنگاریش میکنید و اونوقت من که کلید خصوصی اون کلید عمومی رو دارم میتونم متنش رو ببینم. یجورایی مثل صندوق پست میمونه. همه میتونن داخلش نامه بزارن و فقط من که مالک صندوق پست هستم میتونم اون رو باز کنم و نامه هارو بخونم.

در این شرایط هیچ واسطی وجود نداره که پیام های مارو ببینه یا بتونه از طرف ما تحت هیچ شرایطی حرف بزنه چون همه چیز با فرمول های ریاضیاتی ای اثبات و رمزنگاری میشه. توی شبکه های اجتماعی کنونی هم رمزنگاری وجود داره اما شما کلید های خودتون رو ندارید و کلید هاتون رو مالک اون شبکه اجتماعی نگه میداره. در اصل پیام های خصوصی شمارو از چشم افرادی غیر از شما کسانی که خواستید و صاحب پلتفرم پنهان خواهد بود. و مورد سوم از اختیار شما خارجه. و اثبات اینکه حرفی رو کسی زده یا نزده با اعتماد به اون پلتفرم که راست میگه مشخص میشه.

اما نوستر صاحبی برای اعتماد نداره. کلید های شما واقعا کلید های شما هستن و پیش خودتون نگهداری میشن.

ما اشاره کردیم که در نوستر چندین سرور و کلاینت مختلف وجود داره که بدون نیاز به اعتماد کردن بهشون (بر اساس داشتن کلید های عمومی خصوصی) وجود دارن و ما به اونا متصل میشیم که هرکدوم ادرس متفاوتی روی اینترنت دارن.

حالا اراعه دهنده اینترنت شما اگر چندین تا از اینارو مسدود کنه شما به چندین به علاوه یکمینش دسترسی خواهید داشت. اگر بیست تا از رله ها شمارو مسدود کنن یا پستی از شمارو منتشر نکنن و ردش کنن یا پاکش کنن شما از طریق بیست و یکمی یا حتی رله شخصی خودتون میتونید پستتون رو منتشر کنید.

توی این شرایط هویت شما همونقدر مشخصه که خودتون میخواید. پیام خصوصی شما خصوصی خواهد موند. حرف شما و ارتباط شما سانسور و فیلتر نخواهد شد. هویت شما به تبلیغ کنندگان و ربات ها فروخته نخواهد شد.

چطوری از نوستر استفاده کنیم؟

اینجا خیلی ساده توضیح میدیم چطوری توی نوستر فعالیت کنیم و ازش استفاده کنیم. شما کافیه یه کلاینت مناسب پیدا کنید و یک کلید خصوصی و عمومی بسازید و به یکسری رله متصل بشید.

تولید کلید های عمومی و خصوصی میتونه با استفاده از اون کلاینت اتفاق بیفته و هیچگونه پیچیدگی نداره. توی این بخش ما یک کلاینت وب معرفی میکنیم اما شما میتونید کلاینت های بیشتری رو از سایت زیر پیدا کنید و اونی که براتون مناسب تر هست رو انتخاب کنید.

https://nostrapps.com

شما میتونید برای با وارد شدن به سایت:

https://iris.to/

یک جفت کلید تولید کنید و به راحتی از این کلاینت استفاده کنید. کلید خصوصی شما یک متنه به هم ریخته هست که پسوند nsec داره رو یک جای امن نگهداری کنید و ترجیحا روی دستگاهی دیجیتالی نگه ندارید.

میتونید به این قسمت برید و کلید خصوصی خودتون رو پیدا کنید:

https://iris.to/settings/keys

همچنین میتونید ۲۴ کلمه منومیک رو نگهدارید که با کلید خصوصی شما برابره اما برای نگهداری روی کاغذ یا به خاطر سپردن ساده تر هست.

این کلید عمومی با گم شدن قابل بازیابی نیست و بشدت مهمه که ازش بصورت امن نگهداری کنید.

همچنین شما یک کلید عمومی با پسوند npub دارید. این حکم ایدی شمارو داره و میتونید خیلی راحت با بقیه به اشتراکتش بزارید تا صفحتون رو پیدا کنن.

میتونید کلید عمومیتون رو به فایل README گیتهاب این کتاب بیفیزایید و کلید عمومی دوستانی که پیشتر این مطلب رو خوندن و کلیدشون رو اونجا به اشتراک گذاشتن رو پیدا کنید و اونار دنبال کنید:

https://github.com/kehiy/persian-nostr-book

ادامه

در ادامه بخش نوستر به زبان ساده مفاهیم کمی پیچیده تر نوستر رو به زبان ساده توضیح میدیم تا بتونید از همه امکانات نوستر استفاده کنید.

برای مثال کلیدتون رو با نرم افزار های امن تر تولید کنید یا اینکه از لایتنینگ و بیتکوین برای پرداخت و دونیت داخل نوستر استفاده کنید و یا ادرس های شخصی سازی شده و کوتاه برای خودتون بزارید و خیلی ساده با دوستاتون به اشتراک بزارید.